Naučno je dokazano da ono što jedemo može uticati na razvoj raka. Veza između ishrane i razvoja raka dokazana je u mnogobrojnim istaživanjima koja su provedena u zadnjih nekoliko dekada. Ali, kakva je tačno ta veza? Koje namirnice ili komponente ishrane mogu spriječiti razvoj raka debelog crijeva, raka dojke ili raka želuca? Donosimo četrnaest najboljih namirnica koje pomažu u toj borbi
Namirnice bogate vlaknima
To su povrće, voće, integralne žitarice, mahunarke i ljekovito bilje. Pomenute namirnice sprečavaju razvoj raka debelog crijeva i rektuma. Postoje dvije vrste vlakana – rastvorljiva i nerastvorljiva. Nerastvorljiva vlakna pomažu u smanjenju tranzita hrane u probavnom sistemu i smanjuju izloženost kancerogenim i toksičnim faktorima. Rastvorljiva vlakna fermentiraju bakterije u debelom crijevu i ona postaju kratki lanac masnih kiselina što ima pozitivan efekat na ćelije debelog crijeva.
Voće i povrće
Voće i povrće sprečavaju razvoj raka usta, ždrijela, jednjaka, grkljana i želuca (istraživači vjeruju da voće sprečava i nastanak raka pluća). Sledeće komponente, koje voće i povrće sadrže, pomažu u pomenutoj borbi:
Antioksidanti, kao što su vitamin C i beta-karoten, a koji pomažu u borbi protiv slobodnih radikala (molekula koje razaraju zdrave ćelije organizma. Taj proces može dovesti do kancerogene transformacije ćelije – proces kojim zdrava ćelija postaje ćelija raka)
Mnogobrojne fitohemikalije koje odlažu kancerogene procese pomažući održavanje normalnih funkcija imunološkog sistema. One mogu i da zaliječe oštećenja nastala usljed djelovanja slobodnih radikala.
Prehrambena vlakna, rastvorljiva i nerastvorljiva
Voće i povrće sadrže relativno malu količinu kalorija što pomaže u održavanju zdrave tjelesne težine – faktor za koji je ustanovljeno da, sam po sebi, ima veliki značaj u prevenciji raka.
Voće i povrće koje sadrži beta-karoten
Mrkva, bundeva, mango, breskva, kajsija i dinja neki su od najboljih izvora beta-karotena. Istraživanja pokazuju da pomenute sprečavaju razvoj raka jednjaka. Beta-karoten je prirodni pigment koji se može pronaći u određenim namirnicama, a on igra značajnu ulogu u “komunikaciji” između ćelija koje mogu spriječiti razvoj raka. Osim toga, on je i veoma moćan antioksidant. Takođe, poznat je i pod nazivom provitamin A, jer se u organizmu pretvara u vitamin A koji je veoma važan za normalno funkcionisanje imuniteta i rad enzima koji usporavaju i odlažu razvoj raka.
Povrće iz porodice kupusnjača
Najbolji od njih su brokula, kupus, karfiol, kelj, prokelj, repa i rotkvica. Istraživanja pokazuju da povrće iz porodice kupusnjača sprečava razvoj raznih vrsta raka te da sadrži antikancerogene komponente koje eliminišu razne “zagađivače” i kancerogene materije u organizmu.
Povrće iz porodice luka
U prvom redu crveni pa mladi, ljubičasti i srebrni luk, vlasac i prasa. Istraživanja pokazuju da pomenuto povrće može pomoći u sprečavanju razvoja raka želuca i pluća. Povrće iz ove porodice sadrži sumporna jedinjenja (dajući im njihov jedinstven miris) koja podstiču stvaranje zaštitnih enzima koji neutrališu kancerogene supstance i na taj način štite od nastanka raka želuca. Pored toga, pomenute vrste povrća sadrže i kvercetin za kojeg je dokazano da štiti od razvoja raka pluća.
Bijeli luk
Sprečava razvoj raka debelog crijeva i rektuma. Bijeli luk sadrži jedinstveno sumporno jedinjenje koje se zove alicin. Ovo jedninjenje štiti ćelije debelog crijeva od toksičnih efekata kancerogenih hemikalija pa čak i zaustavlja rast ćelija raka koje su već počele da se razvijaju. Pored toga, istraživanja pokazuju da bijeli luk smanjuje nastanak upalnih procesa u organizmu, a koji se povezuju sa razvojem kancerogenih procesa.
Voće i povrće koje sadrži likopen
Najbolji su paradajz, lubenica, dinja, crveni grejpfrut i crvena narandža. Istraživanja pokazuju da likopen, kojeg pomenute vrste sadrže u izobilju, štiti od razvoja raka prostate. Likopen je veoma snažan antioksidant koji sprečava širenje ćelija raka, poboljšava imunitet i, kao i bijeli luk, sprečava nastanak upalnih procesa u organizmu.
Voće i povrće bogato C vitaminom
Paprike, kupus, karfiol, prokelj, brokula, špinat, citrusi, kivi i jagode najbolji su izvori ovog vitamina. Istraživanja pokazuju da vitamin C sprečava nastanak raka jednjaka. Vitamin C, koji je poznat i pod nazivom askorbinska kiselina, zapravo je antioksidant koji je rastvorljiv u vodi i koji igra veoma važnu ulogu u neutralisanju slobodnih radikala u vodenom dijelu tkiva našeg organizma.
Namirnice bogate selenom
Najbolji izvori selena su tunjevina, žumance, pileća džigerica i brazilski orah. Istraživanja pokazuju da selen sprečava razvoj raka prostate. Takođe, istraživanja pokazuju da selen učestvuje u stvaranju određenih enzima u organizmu, a ti enzimi smanjuju aktivnost slobodnih radikala koji oštećuju zdrave ćelije.
Namirnice koje sadrže folnu kiselinu
Najbolji izvori folne kiseline su integralne žitarice, zeleno lisnato povrće (blitva, špinat, kelj, zelena salata, peršun) i cvekla. Istraživanja pokazuju da folna kiselina sprečava razvoj raka pankreasa. Vjeruje se da mehanizam folne kiseline, koji pripada grupi B vitamina, odlaže nastanak i razvoj ćelija raka.
Namirnice koje sadrže kalcijum
Mlijeko i mliječni proizvodi, kupus, brokula, bademi i sjemenke susama neki su od najboljih prirodnih izvora kalcijuma. Istraživanja pokazuju da ovaj mineral sprečava nastanak raka debelog crijeva. Pored kalcijuma, mlijeko i mliječni proizvodi sadrže i vitamin D. Ove dvije komponente usko su povezane, jer pomažu i proces diobe ćelija, odlažu aktivnost ćelija raka te ubrzavaju eliminisanje ćelija raka debelog crijeva.
Napomena: Istraživanja pokazuju da velike količine kalcijuma u svakodnevnoj ishrani (1 500 mg i više) mogu povećati rizik od nastanka raka prostate kod muškaraca. Ipak, veoma je mala vjerovatnoća da se tolika količina kalcijuma unese putem ishrane.
Mahunarke
Najbolje od njih su pasulj, grašak, sočivo i leblebija. Istraživanja pokazuju da povećan unos mahunarki smanjuje rizik od nastanka različitih vrsta raka, kao što su rak želuca, debelog crijeva, prostate i pluća. Mahunarke sadrže različite zdrave komponente, kao što su vlakna rastvorljiva u vodi koja imaju antikancerogeno dejstvo.
Maslinovo ulje
Visoka potrošnja maslinovog ulja obilježje je tradicionalne mediteranske ishrane te se povezuje sa manjom stopom nastanka raka, uključujući rak debelog crijeva i želuca, u poređenju sa drugim zapadnim zemljama.
Kurkuma
Mnogobrojna istraživanja pokazuju da kurkuma i njeni ekstrakti sprečavaju kancerogene procese i razvoj različitih vrsta tumora, kao što su rak kože, želuca, dvanaestopalačnog crijeva, debelog crijeva, dojke i prostate.